Fizjoterapia anorektalna

Fizjoterapia anorektalna obejmuje leczenie dysfunkcji w obrębie odbytnicy i odbytu, czyli ostatniego odcinka jelita grubego będącego częścią układu pokarmowego.

Najczęstszymi dysfunkcjami w tym obszarze jest nietrzymanie stolca lub gazów, które może dotykać od 3 do 5 proc. dorosłej populacji. Częstość zaburzeń anorektalnych rośnie wraz z wiekiem pacjentów. Najczęściej z problemem nietrzymania kału lub gazów mierzą się pacjenci dotknięci chorobą onkologiczną (rakiem jelita grubego czy odbytu) lub pacjentki, które urodziły dziecko siłami natury – szczególnie gdy w trakcie akcji porodowej doszło do pęknięcia krocza lub konieczne było zastosowanie kleszczy. Sporą grupę pacjentów korzystających z rehabilitacji anorektalnej stanowią pacjenci przed i po operacji w obszarze miednicy, pacjenci onkologiczni, u których pojawiły się powikłania w związku z podjętym leczeniem przeciwnowotworowym, kobiety, które doznały uszkodzeń krocza podczas porodu, ale również osoby, których praca lub życie codzienne zmusza do dźwigania ciężarów. Należy pamiętać że dysfunkcje w obszarze anorektalnym mogą mieć wpływ na funkcjonowanie innych układów. Jak wskazują dane kliniczne, problem nietrzymania stolca i gazów może dotyczyć nawet 50 proc. pacjentów po resekcji odbytnicy, czy leczeniu radio- lub chemioterapeutycznym i jest związany m.in. ze zmianami histologicznymi i zniszczeniem splotów śródściennych jelita odpowiadających za ruchy czynnościowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Znaczny stopień nietrzymania gazów i stolca dotyka nawet 4 proc. pacjentek po porodzie.

Zadaniem fizjoterapii anorektalnej jest poprawa funkcji układu nerwowo-mięśniowego dna miednicy. Po pomoc do fizjoterapeuty powinni zwrócić się pacjenci zmagający się m.in. z nietrzymaniem gazów i/lub stolca, zaparciami, zaburzeniami statyki narządów miednicy mniejszej (m.in. rectocele), a także osoby cierpiące na zespoły bólowe w obrębie miednicy, odbytu oraz na enkoprezę, czyli nieretencyjne nietrzymanie stolca, które dotyczy zazwyczaj dzieci.

Jedną z metod stosowanych w fizjoterapii anorektalnej jest biofeedback. Polega on na wykorzystaniu specjalnej elektrody doodbytniczej, która odbiera impulsy przekazywane do urządzenia wyświetlającego aktywność mięśni na ekranie. Dzięki temu pacjent ma możliwość obserwowania pracy swoich mięśni i na bieżąco może kontrolować ich napięcie.

Natomiast manometria anorektalna jest jednym z elementów diagnostyki funkcjonalnej zaburzeń dna miednicy. Jest to wysokospecjalistyczne badanie służące do oceny patologii odbytu. W badaniu oceniamy ciśnienie w kanale odbytu i odbytnicy, odruchy z mięśni zwieraczy, czynności motoryczne odbytu w trakcie kaszlu, parcia oraz ściskania. Badanie wykonuje się przy użyciu aparatury składającej się z cewnika rektalnego (balonik), komputera oraz odpowiedniego oprogramowania do przetwarzania danych i analizy wyników. Na podstawie manometrii kwalifikujemy pacjenta do fizjoterapii proktologicznej z wykorzystaniem biofeedbacku manometrycznego. Badanie jest bezbolesne.